Drewno, z którego powstaje tarcica konstrukcyjna, jest materiałem łatwopalnym, podatnym na korozję biologiczną (rozkład biologiczny drewna). Tarcica konstrukcyjna wymaga impregnacji, czyli nasycenia środkami chemicznymi, które zabezpieczają ją przed grzybami domowymi i pleśniowymi, wodą opadową i wilgocią, ogniem oraz destrukcyjnym działaniem niektórych owadów – technicznych szkodników drewna. Prawidłowe zabezpieczenie drewna preparatami chemicznymi gwarantuje, że tarcica konstrukcyjna będzie mogła być użytkowana przez wiele lat, nie tracąc swoich właściwości fizycznych i mechanicznych. Obróbka drewna tartacznego i impregnacja tarcicy konstrukcyjnej jest istotna także ze względu na to, że konstrukcje drewniane są zwykle zamknięte i osłonięte, co nie daje możliwości okresowej oceny stanu technicznego drewna i ewentualnej naprawy lub wymiany.
Dlaczego warto impregnować drewno?
Spośród czynników mających szkodliwy wpływ na obróbkę drewna tartacznego, trzy są najbardziej niekorzystne: owady – techniczne szkodniki drewna, grzyby (domowe i pleśniowe) oraz ogień. Owady mogą się zagnieżdżać zarówno w drewnie suchym, jak i wilgotnym, preferując drewno drzew iglastych. Grzyby domowe przerastają drewno na wskroś, powodując jego gnicie i butwienie, gdy wilgotność masowa drewna jest powyżej 19-20%. Grzyby pleśniowe atakują tylko powierzchnię drewna, powodując mniejsze osłabienie jego wytrzymałości. Ogień jest żywiołem, przed którym nie ma stuprocentowej ochrony, ale można zabezpieczyć drewniane elementy konstrukcyjne, aby opierały się ogniu jak najdłużej.
Wpływ impregnacji na trwałość drewna
Usługi tartanczne polegające m.in. na impregnacji zapewniają większą odporność na drewna przed grzybami i zagnieżdżenie się owadów, mniejszą higroskopijność oraz większą odporność na wahania temperatury i poziom wilgoci.
Zagrożenia dla drewna
Zabezpieczenie drewna przed owadami jest kluczowe, ponieważ mogą one zasiedlać zarówno drewno suche, jak i wilgotne, preferując drzewa iglaste. Grzyby domowe natomiast przerastają drewno na wskroś, powodując jego gnicie i butwienie, gdy wilgotność masowa przekracza 19-20%. Grzyby pleśniowe z kolei atakują tylko powierzchnię drewna, powodując mniejsze osłabienie jego wytrzymałości. Zabezpieczenie drewna przed tego typu zagrożeniami może być wykonane jako obróka drewna tartacznego. Usługi tartaczne uwzględniają tego typu zapotrzebowanie.
Przygotowanie drewna do impregnacji
Aby zapewnić skuteczną impregnację drewna, należy zwrócić szczególną uwagę na jego przygotowanie. Tarcica konstrukcyjna przeznaczona do impregnacji powinna być zdrowa, pozbawiona kory, bez oznak zakażenia grzybami lub zasiedlenia przez owady. Właściwe przygotowanie drewna przed impregnacją jest kluczowe, aby zabezpieczyć je przed czynnikami zewnętrznymi, takimi jak wilgoć, grzyby czy owady.
Wymagania dotyczące stanu drewna
Wilgotność masowa drewna powinna wynosić ok. 15%, maksymalnie do 19%. Tarcica o wyższej wilgotności, powyżej 30%, ma obniżoną wytrzymałość nawet o 60-75%. Zbyt wilgotne drewno będzie bardziej podatne na odkształcenia i korozję biologiczną.
Suszenie i sezonowanie drewna
Odpowiednią wilgotność drewno może osiągnąć przez naturalne suszenie i składowanie w stosach na przekładkach lub w procesie suszenia w suszarniach. Na placu budowy tarcicę należy sezonować minimum 2 tygodnie i chronić przed zawilgoceniem. Dzięki temu drewno będzie gotowe do dalszej obróbki, w tym impregnacji, zapewniając jego długotrwałe użytkowanie.
Metody impregnacji drewna
Głębokość, na jaką wprowadzany jest środek chemiczny, zależy od zastosowanej metody impregnacji. Metody powierzchniowe pozwalają na nasycenie drewna do głębokości 2-8 mm, podczas gdy metody impregnacji głębokiej umożliwiają znacznie większą penetrację, sięgającą aż do całego przekroju poprzecznego tarcicy.
Impregnacja powierzchniowa
Impregnacja powierzchniowa jest metodą szybką i prostą w aplikacji. Polega na nałożeniu środka impregnującego na powierzchnię drewna za pomocą pędzla, natrysku lub zanurzenia. Dzięki temu drewno jest chronione na głębokość około 2-8 mm, co pozwala zabezpieczyć je przed czynnikami zewnętrznymi i zapewnić mu dłuższą trwałość.
Impregnacja głęboka
Metody impregnacji głębokiej umożliwiają nasycenieśrodkiem chemicznym całego przekroju poprzecznego tarcicy. Dzięki temu drewno zyskuje większą odporność na korozję biologiczną i czynniki atmosferyczne. Najskuteczniejszą z tych metod jest impregnacja pod ciśnieniem, która pozwala na bardzo głębokie wniknięcie środka chemicznego.
Skuteczność impregnacji zależy również od rodzaju i ilości wprowadzonego środka chemicznego oraz od głębokości nasycenia drewna. Tarcica wykonana z drewna sosnowego (miękkiego) charakteryzuje się większą nasiąkliwością niż tarcica z drewna dębowego (twardego), co ma wpływ na dobór odpowiedniej metody impregnacji.
Przedłużenie użytkowania drewna
Prawidłowe zabezpieczenie drewna preparatami chemicznymi gwarantuje, że tarcica konstrukcyjna będzie mogła być użytkowana przez wiele lat, nie tracąc swoich właściwości fizycznych i mechanicznych. Tarcica zaimpregnowana jest bardziej odporna na korozję biologiczną, zagnieżdżenie się owadów, ma mniejszą higroskopijność oraz jest bardziej odporna na wahania temperatury i poziom wilgoci. Zaleca się również stosowanie dodatkowo preparatów ognioochronnych ograniczających rozprzestrzenianie się ognia.
Zmiana koloru drewna po impregnacji
Podczas impregnacji tarcicy następuje zazwyczaj zmiana koloru drewna na kolor niebieskawy, zielonkawy lub pomarańczowy. Właśnie po zmianie koloru drewna najłatwiej odróżnić tarcicę zaimpregnowaną od niezaimpregnowanej. Wykonawcy tarcicy impregnują ją zazwyczaj możliwie jak najszybciej i jak najoszczędniej, malując tylko jeden raz, aby zmienił się kolor drewna.
| Kolor drewna po impregnacji | Oznaki zaimpregnowanej tarcicy |
| Niebieski, zielony, pomarańczowy | Zmiana koloru drewna jest najwyraźniejszym wskaźnikiem, że tarcica została poddana impregnacji. |
Rodzaje impregnatów
Na rynku dostępne są różnorodne impregnaty na bazie miedzi, które można wykorzystywać do zabezpieczania drewna w klasach użytkowania 1, 2 i 3, w tym do konstrukcji nośnych w budynkach użyteczności publicznej. Ponadto, dostępne są również impregnaty bez metali ciężkich, rozpuszczalne w wodzie i utrwalające się, które można stosować w tych samych zakresach użytkowania. Oba rodzaje impregnatów oferowane są w różnej gamie kolorystycznej, m.in. bezbarwnej, brązowej, szarej czy zielonej, pozwalając na dopasowanie do indywidualnych potrzeb i preferencji.
Impregnaty na bazie miedzi
Impregnaty na bazie miedzi są skutecznym środkiem ochronnym dla konstrukcji drewnianych, zapewniającym długotrwałe zabezpieczenie przed działaniem grzybów i owadów. Dzięki zawartości miedzi, taki preparat doskonale radzi sobie z ochroną drewna w klasach 1, 2 i 3, co czyni go przydatnym zarówno do zastosowań zewnętrznych, jak i wewnętrznych.
Impregnaty bez metali ciężkich
Impregnaty bez metali ciężkich to alternatywne rozwiązanie, które sprawdza się w zabezpieczaniu drewna, nie zawierając w swoim składzie szkodliwych substancji. Te rozpuszczalne w wodzie preparaty, utrwalające się, stanowią doskonałą opcję dla tych, którzy poszukują ekologicznych i bezpiecznych środków ochrony drewna.
Błędy w impregnacji drewna
Aby uzyskać skuteczne zabezpieczenie drewna, należy pamiętać o kilku ważnych kwestiach podczas procesu impregnacji. Błędy w impregnacji drewna mogą mieć poważne konsekwencje dla trwałości i ochrony materiału.
Nieprawidłowe przygotowanie powierzchni
Przed impregnowaniem drewna należy przygotować jego powierzchnię, która powinna być czysta, odtłuszczona, wolna od zabrudzeń, kurzu i starych powłok. Przygotowanie powierzchni przed impregnacją ma kluczowe znaczenie dla skuteczności zabezpieczenia drewna.
Niewłaściwa ilość impregnatu
Należy też zwrócić uwagę na to, aby nałożyć na powierzchnię odpowiednią ilość impregnatu, zgodną z zaleceniami producenta. Zastosowanie zbyt małej ilości środka ochronnego może prowadzić do niewystarczającego zabezpieczenia drewna.
Użycie produktów niskiej jakości
Używanie produktów niskiej jakości może negatywnie wpłynąć na skuteczność impregnacji i trwałość zabezpieczenia drewna. Warto wybierać certyfikowane impregnaty, które zapewnią długotrwałą ochronę przed czynnikami atmosferycznymi i biologicznymi.
