W kompetencjach Jednostek Samorządu Terytorialnego leży m.in. utrzymanie wodociągów i kanalizacji, gospodarka odpadami czy budowa i modernizacja dróg wojewódzkich. To bardzo ważne zadania, do których zrealizowania potrzebne są pieniądze. Regiony nie mogą jedynie stać w miejscu – muszą się rozwijać. Potrzebują więc nie tylko utrzymywać obecną infrastrukturę, ale także ją rozbudowywać. A to wymaga środków na inwestycje.
Źródła finansowania samorządów
Środki do budżetu samorządów trafiają z działalności własnej oraz z budżetu państwa – w formie subwencji i dotacji celowych. Działalnością własną jest m.in. pobór niektórych podatków (np. od nieruchomości, podatek rolny, od spadków i darowizn czy od czynności cywilnoprawnych), a także np. opłat za usługi komunalne. Niestety wpływy te zwykle są niskie i nie pozwalają na satysfakcjonujące finansowanie inwestycji.
Sytuacja gospodarcza w kraju również wpływa na zdolność pozyskiwania funduszy na inwestycje samorządów. Przychody samorządów są ograniczone w czasach recesji lub kryzysów – a to niewątpliwie sytuacja obecna. Biedniejsze regiony charakteryzują się także niższą płacą, a ta z kolei przekłada się na niższe kwoty podatków pobieranych od jej mieszkańców. To stawia je w przegranej pozycji w stosunku do większych, bogatszych ośrodków i tworzy błędne koło.
Podobnie jest z finansowaniem z budżetu państwa. Jest ono w znacznej mierze zależne od podziału środków na poziomie centralnym. Jeśli rząd nie przekazuje wystarczających środków na samorządy, ich możliwości inwestycyjne stają się ograniczone. Niestety system ten podatny jest na podziały polityczne – rejony sprzyjające władzy centralnej mają większą szansę na pozyskanie funduszy na inwestycje samorządów.
Finansowanie trzeba zwiększyć – tak twierdzi Łukasz Rydzik z Nowej Lewicy
Zwiększenie środków na inwestycje samorządów w Polsce – to postulat, który podnosi Łukasz Rydzik, członek Zarządu Krajowego Lewicy oraz kandydat do Sejmu w jesiennych wyborach 2023, z ramienia Nowej Lewicy, w Okręgu Wyborczym nr 22 (https://lukaszrydzik.pl/wybory-2023/).
Rydzik proponuje zwiększenie udziału jednostek samorządu terytorialnego w podziale podatku PIT. Jednak przychody to nie wszystko – należy zmniejszyć ich wydatki. Dlatego Lewica postuluje finansowanie wynagrodzeń nauczycieli z budżetu państwa oraz zagwarantowanie środków na realizowanie przez jednostki samorządu terytorialnego programów zleconych przez rząd. Środki samorządów mają być dla samorządów, a nie służyć realizacji polityki partii.
Wiceprzewodniczący podkreśla, że silny samorząd to silna Polska, a usługi publiczne na wysokim poziomie to rozwiązanie znacznie bardziej efektywne niż rozdawanie pieniędzy. Konieczne są jasne zasady finansowania regionów, by nie było tam miejsca na nadużycia władzy. Władzy, która doprowadziła do zmniejszenia realnych budżetów wielu samorządów. Uderzyły w nie zarówno reformy PIT, jak i szalejące ceny energii oraz inflacja.
